Indeks (1977)

reżyseria: Janusz Kijowski
czas trwania: 94′

Rozpoczyna się rok akademicki. W grupie studentów brakuje kilku osób, które zostały skreślone z listy po wydarzeniach Marca 1968. Józef Moneta wraz z kolegami próbują wpłynąć na decyzję dziekana. Jego zapalczywość w tej sprawie jest przyczyną usunięcia go z uczelni. Boryka się on z trudnościami nowo zaistniałej sytuacji. Podejmuje pracę zarobkową, jednocześnie zaczyna pisać powieść. Układając sobie życie, Moneta stara się zachować młodzieńcze ideały, lecz jest to niezmiernie trudne. W jednej z ostatnich scen filmu Moneta jako nauczyciel wyrzuca z klasy najbardziej radykalnego ucznia, który sprzeciwia się programowi nauczania historii.

Debiut Janusza Kijowskiego i Krzysztofa Wyszyńskiego. Film, zatrzymany przez cenzurę na okres czterech lat, powraca do wydarzeń 1968 roku, a raczej do ich późniejszych, często niezauważalnych dla społeczeństwa konsekwencji – jednostkowych tragedii ludzi relegowanych z uczelni po wydarzeniach marcowych.

Wielki bieg (1981)

reżyseria: Jerzy Domaradzki
czas trwania: 99′

Wiosna 1952 roku. Stefan Budny i Radek Stolar spotykają się w pociągu wiozącym młodych przodowników pracy, uczestników Biegu Pokoju. Na wieść, że główną nagrodą dla zwycięzcy ma być motocykl Jawa, Radek postanawia spróbować szczęścia. Organizatorom przedstawia się jako aktywista ZMP. Wrzesień, szef polityczny imprezy, decyduje o wpisaniu go na listę startową. Stefan marzy o wygraniu biegu, pragnie bowiem wręczyć Bierutowi na mecie list z prośbą o pomoc w sprawie niewinnie oskarżonego ojca. Już podczas pierwszego etapu okazuje się, że kilkukilometrowy dystans jest za trudny dla większości uczestników. Nie są przygotowani na tak wielki wysiłek. Przodownik z PGR nie ukończył biegu. Ze wstydu próbuje popełnić samobójstwo. Wrzesień ukrywa ten fakt, dla niego liczy się tylko propagandowy walor imprezy. Zwycięzcą pierwszego etapu jest pracownik stoczni Kazimierz Sosna. Radek i Stefan kończą etap krańcowo wyczerpani. By pozbyć się najgroźniejszego rywala, Radek kradnie Sośnie tenisówki z wkładką ortopedyczną. Rozpoczyna się drugi etap. Sosna załamuje się i odpada. Radek jest na czele stawki. Zmęczenie i upał eliminują większość uczestników. Wrzesień zarządza dowożenie samochodami na metę słabszych fizycznie zawodników.

Radek i Stefan kończą etap w czołówce. Stefan czuje, że nie uda mu się wręczyć listu Bierutowi. Mówi o tym siostrze. Ich rozmowę podsłuchuje Radek. Rozpoczyna się trzeci etap. Radek jest coraz bliżej upragnionego motocykla. Wrzesień przypadkowo odkrywa zamiary Stefana. Nie może dopuścić do jego zwycięstwa. Na ostatnim okrążeniu Radek odnosi kontuzję i na metę pierwszy wbiega Stefan.
W szatni okazuje się, że celowo przepuścił kolegę, by mu umożliwić wręczenie listu. Rozpoczyna się dekoracja zwycięzców, lecz drzwi ich szatni są zamknięte. Gdy spóźniony Stefan próbuje przedrzeć się w kierunku podium, widzi zza pleców aktywistów, że pierwszą nagrodę otrzymuje inny uczestnik biegu.

Zatrzymany na pięć lat przez cenzurę film poświęcony wielkiej manipulacji – naginaniu rzeczywistości do celów doraźnej polityki i fasadowej propagandy. Kulisy odświętnych dekoracji skrywają kłamstwo, fałsz i niegodziwość.