The Story of Film – Odyseja filmowa

 55 min.

tytuł oryginalny:
The Story of Film: An Odyssey
gatunek:
dokumentalny
reżyseria:
Mark Cousins
kraj produkcji:
Wielka Brytania
rok produkcji:
2011
obsada:
Bernardo Bertolucci, Aleksandr Sokurov, Norman Lloyd , Lars von Trier i inni
napisy:
polskie
opis:

„The Story of Film – Odyseja filmowa” to projekt zupełnie wyjątkowy – złożona z 15 części i obejmująca 12 dekad – historia kina dziejąca się na 6 kontynentach. Jego niezwykłość polega również na tym, że to bardzo subiektywna opowieść Marka Cousinsa, irlandzkiego reżysera, wybitnego krytyka filmowego i wielkiego pasjonata kina.
Ta zakrojona na olbrzymią skalę produkcja jest adaptacją jego książki o tym samym tytule. Ekipa filmu odwiedziła kluczowe dla rozwoju sztuki filmowej miejsca i przeprowadziła wywiady z jej wielkimi osobowościami, wśród których znaleźli się m.in. Stanley Donen, Gus van Sant, Lars von Trier, Roy Andersson, Claire Denis, Bernardo Bertolucci, Robert Towne, czy Jane Campion.

ODYSEJA FILMOWA 1: 1895-1918: NOWA FORMA SZTUKI
„The Story of Film” rozpoczyna się narodzinami nowej formy sztuki – kina. Odcinek, kręcony w miejscach, gdzie powstawały pierwsze filmy, pokazuje, że od samego początku to pasja i pomysły były motorem kina, a nie pieniądze i marketing. Słyszymy historie o pierwszych gwiazdach, zbliżeniach, efektach specjalnych, by wkrótce przenieść się do Hollywood i zobaczyć jak kształtował się mit. To historia pełna zaskoczeń i niespodzianek, jak choćby taka, że w początkach kina najlepszymi i najlepiej opłacanymi scenarzystami były kobiety.

ODYSEJA FILMOWA 2: 1918-1928: TRIUMF FILMU AMERYKAŃSKIEGO
Fascynująca historia kina w szalonych latach 20. Widzimy jak szybko kino stało się w tamtym czasie przemysłem rozrywkowym, na naszych oczach objawiają się takie reżyserskie gwiazdy jak Charlie Chaplin, czy Buster Keaton. Ówczesne filmowe błyskotki i fantazje zestawiane są z dziełami takich twórców, jak Buster Keaton, Erich von Stroheim, czy Carl Theodor Dreyer, którzy chcieli kina poważniejszego i dojrzalszego. Realizowany w Hollywood, Danii i Moskwie odcinek  przygląda się bitwie o istotę kina i powstawaniu jednych z najwybitniejszych filmów w historii.

ODYSEJA FILMOWA 3: 1918-1935: WIELCY BUNTOWNICY KINA NA CAŁYM ŚWIECIE
Lata 20. XX wieku to złota era w dziejach kina. Odwiedzamy Paryż, Berlin, Moskwę, Szanghaj, Tokio, by odkryć miejsca gdzie coraz dalej przesuwano granicę możliwości medium. Niemiecki ekspresjonizm, radziecka szkoła montażu, francuski impresjonizm i surrealizm były pełnymi pasji filmowymi ruchami tamtych czasów, ale zdecydowanie mniej wiemy o niezwykłych filmach z Chin, czy Japonii i wielkiej, dziś już zapomnianej gwieździe – Ruanie Lingyu.

ODYSEJA FILMOWA 4: LATA 30.: AMERYKAŃSKIE GATUNKI FILMOWE I ZNAKOMITE KINO EUROPEJSKIE
Pojawienie się dźwięku w kinie wywróciło wszystko do góry nogami. Widzimy, jak rodziły się nowe filmowe gatunki: komedia screwball, kino gangsterskie, horror, western, musical i poznajemy mistrza wielu z nich – Howarda Hawksa. W Anglii objawia się Alfred Hitchcock, a reżyserzy z Francji stają się mistrzami w budowaniu wyjątkowej atmosfery i nastroju. Okazuje się też, że wielkie filmy z 1939 roku – „Przeminęło z wiatrem”, „Czarnoksiężnik z Oz”, „Ninoczka” – mają ze sobą coś wspólnego.

ODYSEJA FILMOWA 5: 1939-1952: NOWY JĘZYK KINA
Wojenna trauma sprawiła, że kino stało się odważniejsze. Ta część historii zaczyna się we Włoszech, potem przenosimy się do Hollywood, poznajemy Orsona Wellesa i mroczną kartę amerykańskiego filmu oraz dramaty epoki maccartyzmu. O tamtych czasach opowiadają scenarzyści Paul Schrader i Robert Towne, a twórca „Deszczowej piosenki”, Stanley Donen, przybliża swoją filmową karierę. Okazuje się także, że najlepiej tę wyjątkową epokę podsumowują takie brytyjskie filmy, jak na przykład „Trzeci człowiek”.

ODYSEJA FILMOWA 6: 1953-1957: CZAS NIEPOKOJU
Bohaterem odcinka jest James Dean, „Na nadbrzeżach”, filmowe wyciskacze łez, ale też odwiedzimy Egipt, Indie, Chiny, Meksyk, Wielką Brytanię i Japonię, by odkryć że kino również tam pełne było gniewu i namiętności. Ekipa filmu rozmawia ze współpracownikami Satyajita Raya, legendarną aktorką Kyoko Kagawą, znaną z filmów Kurosawy i Ozu, poznajemy także pierwszego wielkiego reżysera z Afryki – Youssefa Chahine’a.

ODYSEJA FILMOWA 7: 1957-1964: NOWOCZESNE KINO W EUROPIE ZACHODNIEJ
Na przełomie lat 50. i 60. kino wręcz eksplodowało. W tym odcinku Claudia Cardinale opowiada o Federico Fellinim, Lars von Trier mówi o swoim podziwie dla Ingmara Bergmana, a Bernardo Bertolucci wspomina pracę z Pier Paolo Pasolinim. Odkrywamy, jaką bombę pod ówczesne kino podłożyli francuscy filmowcy i jak rozeszła się po Europie fala uderzeniowa spowodowana jej eksplozją.

ODYSEJA FILMOWA 8: 1965-1969: NOWE FALE OMYWAJĄ CAŁY ŚWIAT
To rozdział o olśniewających dla kina na całym świecie latach 60. Ruszamy do Hollywood, by spotkać tam legendarnego operatora, Haskella Wexlera, który uświadamia nam, jak wielki wpływ miało wtedy kino dokumentalne na filmy komercyjne. „Easy Rider” i „2001: Odyseja kosmiczna” rozpoczynają nową erę w kinie amerykańskim, a przetaczająca się po świecie nowa fala wynosi nowe reżyserskie talenty: Romana Polańskiego, Andrieja Tarkowskiego, Nagisę Oshimę. Rodzi się także Czarne Kino w Afryce, a o swoich doświadczeniach opowiada mistrz kina z Indii – Mani Kaul.

ODYSEJA FILMOWA 9: 1967-1979: NOWE KINO AMERYKAŃSKIE
Niezwykła historia dojrzewania amerykańskiego kina na przełomie lat 60. i 70. Buck Henry, scenarzysta „Absolwenta”, opowiada o satyrze tamtych czasów, Paul Schrader wspomina w Nowym Jorku pracę nad „Taksówkarzem”, Robert Towne zdradza mroczne strony „Chinatown”, a Charles Burnett opisuje narodziny Czarnego Kina Ameryki.

ODYSEJA FILMOWA 10: 1969-1979: RADYKALIZM LAT 70.
Lata 70. to czas, kiedy kino próbowało zmieniać świat. Podróż zaczynamy z Wimem Wendersem w Niemczech, potem ruszamy do Wielkiej Brytanii, by porozmawiać z Kenem Loachem, a następnie znaleźć się we Włoszech i Australii, gdzie rodziło się nowe kino. Stamtąd już stosunkowo blisko do Japonii, która wtedy produkowała jedne z najbardziej poruszających filmów na świecie. Niezwykłe rzeczy działy się też w Afryce i Południowej Ameryce, a wszystko kończy się jednym z ulubionych filmów Johna Lennona – „Świętą górą”.

ODYSEJA FILMOWA 11: LATA 70.: ZMIANY W KULTURZE POPULARNEJ NA ŚWIECIE
„Gwiezdne Wojny”, „Szczęki” i „Egzorcysta” stoją za początkiem epoki multipleksów, ale też za wielkimi zmianami w kinie. Z Ameryki przenosimy się do Indii, gdzie jeden z najpopularniejszych aktorów na świecie, Amitabh Bachchan, opowiada co nowego kinu dało Bollywood. Tymczasem w Hong Kongu Bruce Lee swoimi celnymi i silnymi kopnięciami uruchamia zupełnie nowy rodzaj kina, a mistrz Yuen Woo Ping mówi o kinie akcji i elektryzującej choreografii walk w „Matrixie”.

ODYSEJA FILMOWA 12: LATA 80.: PROTEST NA ŚWIECIE
Czasy rządów Reagana w Białym Domu i Thatcher na Downing Street były okresem, gdy kino protestowało. To opowieść o tym, jak odważni filmowcy nie bali się głośno mówić prawdy. O amerykańskim kinie opowiada niezależny reżyser John Sayles, w Pekinie obserwujemy rozkwitającą chińską kinematografię jeszcze przed masakrą na placu Tiananmen, w Związku Radzieckim przeszłość powraca w znakomitych filmach, a w Polsce coraz głośniej jest o Krzysztofie Kieślowskim.

ODYSEJA FILMOWA 13: 1990-1998: OSTATNIE DNI CELULOIDU
Niewielu potrafiło to przewidzieć, ale światowe kino weszło w swoją złotą erę właśnie w latach 90. Rzecz zaczyna się w Iranie, gdzie spotykamy Abbasa Kiarostamiego, który spojrzał na tworzenie filmu w zupełnie nowy sposób i zbliżył kino do rzeczywistości. Na drugim biegunie znajduje się Shinya Tsukamoto, który stworzył całkowicie nowe japońskie kino grozy. Z Tokio lecimy do Paryża, gdzie tworzy Claire Denis, jedna z najwybitniejszych współczesnych reżyserek. Na koniec odwiedzamy Meksyk i poznajemy jego rozwijające się nowe kino.

ODYSEJA FILMOWA 14: LATA 90.: POCZĄTEK EPOKI CYFROWEJ
To historia o błyskotliwych, pełnych pasji filmach realizowanych przez anglojęzycznych twórców w latach 90. Przyglądamy się, co nowego dały kinu tarantinowskie dialogi i produkcje braci Coen. Z kolei scenarzysta „Żołnierzy kosmosu” i „Robocopa” wyjaśnia ironiczny aspekt tych filmów. W Australii Baz Luhrmann opowiada o „Romeo i Julii” i „Moulin Rouge”, a potem zanurzamy się w cyfrowy świat, który odmienił kino na zawsze.

ODYSEJA FILMOWA 15: PO ROKU 2000: PRZYSZŁOŚĆ KINA
W ostatniej części „The Story of Film” kino zatacza pełne koło. Z jednej strony staje się poważniejsze po 9/11, a do głosu dochodzi rumuńska kinematografia, z drugiej w tym samym czasie David Lynch realizuje „Mulholland Drive”, jeden z najbardziej złożonych filmów eksplorujących naturę snu, a „Incepcja” zamienia kino w grę. W Moskwie Aleksander Sokurow opowiada o swoich nowatorskich filmowych realizacjach, a na koniec twórcy „The Story of Film” ruszają w przyszłość.